Salih Mirzabeyoğlu (d. 1 Şubat 1950, Tokat – ö. 16 Şubat 2020, İstanbul), Türk şair, yazar, siyasetçi ve özellikle İslami hareketin önemli isimlerinden biri olarak bilinir. Salih Mirzabeyoğlu, hayatı boyunca İslamcılık, devrimci düşünceler ve Siyasal İslam ile ilgili çeşitli görüşler geliştirmiş, aynı zamanda bu düşünceleri toplumsal düzeyde yansıtmaya çalışmış bir figürdür. Mirzabeyoğlu’nun yaşamı ve fikirleri, hem destekçileri hem de eleştirmenleri tarafından büyük bir dikkatle izlenmiştir.
Erken Yaşam ve Eğitim
Salih Mirzabeyoğlu, 1950 yılında Tokat’ta doğdu. Ailesi muhafazakar bir yapıya sahipti ve dini eğitimle büyüdü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünde eğitim aldı. Üniversite yıllarında İslamcı düşüncelere ilgi duymaya başlayan Mirzabeyoğlu, aynı zamanda toplumsal olaylarla da ilgilenmeye başladı.
İslami Hareketle Tanışması ve Gençlik Yılları
Salih Mirzabeyoğlu’nun gençlik yılları, Türkiye’deki siyasi hareketlerin yoğunlaştığı, özellikle 1970’li yıllarda sol ve sağ kutuplaşmaların zirveye ulaştığı yıllara denk gelmektedir. Bu dönemde, Türkiye’deki Milliyetçi Cephe ve İslami hareketler büyük bir gelişim gösterdi. Salih Mirzabeyoğlu, bu dönemde İslami düşünceyi derinlemesine inceledi ve bu düşünceleri birleştiren kendi bakış açısını geliştirmeye başladı.
1970’lerde, Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) ve Milli Selamet Partisi gibi hareketlerde aktif oldu ve İslamcı ideolojilerin savunucusu oldu. Ancak bir yandan da kendisi devrimci bir çizgide ilerlemeyi tercih etti.
Nizam-ı Alem ve MDD Hareketi
Salih Mirzabeyoğlu, Nizam-ı Alem adlı hareketin kurucusu olarak tanınmaktadır. Bu hareketin amacı, İslami bir devlet düzeni kurmak ve bunun için gerekli olan toplumsal, kültürel ve siyasal altyapıyı inşa etmekti. Nizam-ı Alem hareketi, İslam’ın temel değerlerine dayalı bir düzen kurmayı hedefliyordu. Mirzabeyoğlu’nun bu düşüncesi, toplumsal yapıyı radikal bir şekilde değiştirmeyi amaçlayan bir devrimci görüş olarak şekillendi.
Salih Mirzabeyoğlu, özellikle “MDD” (Milli Devrimciler Derneği) adını verdiği bir grup kurarak daha radikal bir ideolojiyle hareket etmeye başlamıştır. Bu hareketin amacı, İslamcı düşünceyi bir devrimle hayata geçirmektir. MDD hareketinin temel sloganları, “Şeriat!” ve “İslam Devleti!” gibi ifadelerle İslami devrim düşüncesini benimsiyordu.
Siyasi Çalışmalar ve Tutukluluk
1980’lerin başında, 12 Eylül Darbesi sonrasında Türkiye’deki İslamcı hareketlerin üstü pek çok açıdan kapandı. Salih Mirzabeyoğlu’nun kurduğu Nizam-ı Alem Hareketi ve MDD, devlet tarafından yasaklandı ve Mirzabeyoğlu tutuklandı.
1980’lerin sonlarına doğru, Mirzabeyoğlu, Türkiye’nin siyasi yapısına karşı olan duruşunu sürdürdü. 1990’larda, İslami hareketlerin yeniden güç kazandığı dönemde, kendisi yine önemli bir figür olmaya devam etti. Ancak, Terör ve Devlet Güvenlik Yasaları gereği 1990’ların ortalarında tekrar tutuklandı ve ağır hapis cezaları aldı.
“Büyük Doğu” ve “Müslümanların Birliği” Üzerine Yazıları
Salih Mirzabeyoğlu, aynı zamanda yazarlık kariyerine de önem vermiştir. “Büyük Doğu” adlı dergide yazılar kaleme almış ve özellikle İslam dünyasında birliğin sağlanması gerektiği görüşünü savunmuştur. “Büyük Doğu”, Salih Mirzabeyoğlu’nun düşüncelerinin ifade bulduğu bir yayın organıydı ve onun İslamcı devrimci ideolojisinin temel taşlarını taşıdı.
Mirzabeyoğlu, yazılarında İslam’ın evrensel değerleri, adalet, özgürlük ve toplumsal refah gibi kavramları ön plana çıkarmıştır. Ancak bu yazılarda devrimci bir anlayışla, mevcut toplumsal düzene karşı eleştirilerde bulunmuş ve İslam’ın devletleştirilmesi gerektiğini savunmuştur. Bunun yanı sıra, Batı’nın sömürgeci etkileri ve laik düzenlere karşı sert eleştirilerde bulunarak, İslam’a dayalı bir dünya düzeni önerisi getirmiştir.
Son Yılları ve Vefatı
Salih Mirzabeyoğlu, son yıllarını İstanbul’da geçirdi. 1990’lardan itibaren siyasi ve ideolojik etkisi daha sınırlı hale gelse de, İslamcı çevrelerde hala önemli bir figür olarak kabul edilmektedir. Salih Mirzabeyoğlu, 2010’larda sağlığı kötüleşen Mirzabeyoğlu, 16 Şubat 2020 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetti.
Mirzabeyoğlu’nun Düşünceleri ve Etkisi
Salih Mirzabeyoğlu’nun düşünceleri ve ideolojisi, Türkiye’deki İslamcı hareketler, devrimci İslamcılar ve radikal İslamcılar arasında etkili olmuştur. Onun düşüncelerinden etkilenen birçok genç, onun savunduğu İslam devleti, şeriat ve toplumsal adalet gibi konuları temel alarak kendi hareketlerini oluşturmuşlardır. Ancak aynı zamanda onun yaklaşımı, şiddet yanlısı ve devrimci karakteri nedeniyle birçok eleştirinin de hedefi olmuştur.
Mirzabeyoğlu’nun etkisi, özellikle İslamcı gençler arasında uzun süre devam etmiştir. Ancak, zamanla onun yazıları ve fikirleri Türkiye’deki daha ılımlı İslamcı görüşler ve laik düşüncelerle çatışmaya girmiştir.
Salih Mirzabeyoğlu’nun hayatı, Türkiye’nin yakın tarihinde İslamcı düşünce, devrimci hareketler ve siyasi ideolojiler arasındaki karmaşık ilişkileri anlamak için önemli bir örnek teşkil etmektedir. Hem destekçileri hem de eleştirmenleri, onun hayatı ve fikirleri üzerine farklı yorumlar yapmaktadır.
