Irk Bitig
Irk Bitig, Orta Asya Türk kültüründe önemli bir yer tutan, kehanet amaçlı yazılmış eski bir metin türüdür. Adı, “ırk” (Türk) ve “bitig” (kitap, kehanet) kelimelerinden türetilmiştir. Türklerin halk edebiyatı ve şamanizmle bağlantılı bir yapıt olan bu metin, geleceği tahmin etmek, önemli olayları öngörmek amacıyla kullanılmıştır. Irk Bitig, genellikle doğa olayları, sayılar, rüyalar ve işaretler üzerinden […]
Çakal ile Tilki
Bir zamanlar, büyük bir ormanda bir çakal yaşarmış. Bu çakal oldukça kurnaz ve zekiymiş, ama bazen fazla hırslı ve bencil de olabiliyormuş. Ormanda pek çok hayvan varmış: tavşanlar, sincaplar, kurtlar ve tilkiler. Çakal, her zaman ormandaki diğer hayvanları kandırarak onlardan yiyecek çalmayı çok severmiş. Bir gün, ormanda çok güzel bir meyve ağaçları oluyormuş ve meyveler […]
Kurt Hikayesi
Kurt ve Çiftçi Bir zamanlar, uzak bir köyde, küçük bir çiftlik vardı. Çiftlikte çalışan yaşlı bir adam, karısı ve küçük bir çocuk yaşardı. Çiftlik, etrafındaki ormanla çevriliydi. Ormanın derinliklerinde ise, çok eski zamanlardan beri orada yaşayan bir kurt vardı. Kurt, bu ormanın kralıydı. Diğer tüm hayvanlar ona saygı duyarak ormanın derinliklerinde gizlice yaşamayı tercih ederdi. […]
Fil Hikayesi
Bir zamanlar, Afrika’nın büyük savanalarında devasa ağaçların ve geniş otlakların olduğu bir ormanda, küçük bir fil yavrusu yaşarmış. Adı Kibo’ydu. Kibo, diğer fillerden biraz daha küçük ve narindi. Ama kalbi büyük ve cesurdu. Annesi ona, “Sen güçlü bir fil olacaksın, küçük Kibo,” derdi. Kibo’nun en sevdiği şey, annesinin hikayelerini dinlemekti. Anneleri, eski zamanlardan, fil ailesinin […]
Ördek Hikayesi
Bir zamanlar, göl kenarındaki yemyeşil çimenlerin üzerinde, sakin bir köyde küçük bir ördek yaşarmış. Adı Maviş’ti. Maviş, tüm diğer ördeklerden farklıydı çünkü tüyleri parıldayan mavi bir renge sahipti. Diğer ördeklerin sarı ve kahverengi tüyleri arasında, mavi tüyleriyle hemen dikkat çekerdi. Ancak Maviş’in mavi tüyleri, ona her zaman bir avantaj sağlamamıştı. Çünkü bu farklılık, bazen köydeki […]
Alageyik Hikayesi
Bir zamanlar, geniş ve yemyeşil ormanların arasında, dağların eteklerinde, Alageyik adında bir hayvan yaşarmış. Alageyik, hem zarif hem de oldukça hızlıydı. Kendisini en çok da ormanın derinliklerinde, sabahın ilk ışıklarıyla koşarken hissederdi. Çift renkli postu, kısa ama güçlü bacakları, uzun boynu ve narin yapısı onu diğer hayvanlardan ayırıyordu. Alageyik, ormanda kendine bir alan yaratmış, burada […]
Leopar Hikayesi
Bir zamanlar, Afrika’nın geniş savanalarında, ormanların derinliklerinde, uzun boylu ve güçlü bir leopar yaşarmış. Adı Zuriymiş. Zuri, diğer leoparlardan biraz farklıydı. Hem vücudu hem de kürkü diğerlerinden daha uzun ve zarifti. O kadar çevik ve hızlıydı ki, sıçrayarak ağaçlardan ağaçlara geçebiliyordu. Bu yüzden “Uzun Zuri” olarak biliniyordu. Zuri, ormanın en yüksek ağaçlarının zirvelerine tırmanmaktan büyük […]
Aç Pars Hikâyesi
Aç Pars Hikâyesi, Türk edebiyatı ve Uygur edebiyatı eserlerinden biri olup, özellikle Maniheizm inançlarının etkisi altında şekillenen dini ve ahlaki temaları işler. Bu hikâye, Türk halklarının Orta Asya’daki dini düşüncelerini ve Maniheist öğretileri anlatan önemli metinlerden biridir. Hikâyede, bir pars (yani kaplan ya da aslan) aracılığıyla doğru yolu seçme, ahlaki değerler, ve kötülükle mücadele gibi […]
Kalyanamkara Papamkara
Kalyanamkara Papamkara, Orta Asya’da Türk Uygur edebiyatı ve Maniheist döneme ait önemli bir dinî ve ahlaki metin olarak kabul edilen bir eserdir. Bu eser, özellikle Uygur Türkleri ve Maniheizm inancını benimseyen halklar arasında yaygınlaşmış bir öğretiyi yansıtır. Maniheizm, ışık ile karanlık arasındaki mücadeleyi, iyi ve kötü arasındaki çatışmayı simgeler ve bu tema, eserde oldukça belirgindir. […]
Çaştani Bey Hikâyesi
Çaştani Bey Hikâyesi, Uygur Türkleri’nin Maniheizm inançlarının etkisiyle yazılmış önemli bir Türk edebiyatı eseridir. Bu hikâye, hem Uygur Türkleri’nin dini hem de kültürel yapısı hakkında önemli bilgiler verir. Çaştani Bey Hikâyesi, Uygurca yazılmış, Maniheizm etkileriyle şekillenen ve halk arasında çok yaygın olan bir dini anlatıdır. Bu eserde, aynı zamanda Türk halklarının İslamiyet öncesindeki inanç yapıları […]
Altun Yaruk
Altun Yaruk (Işık), Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri olan ve Orta Türkçe ile yazılmış bir dinî ve ahlaki metindir. Bu eser, Uygur Türkleri dönemine ait olup, aynı zamanda Maniheizm etkisi altında yazılmıştır. Maniheizm, Persli dini bir inanç sistemidir ve Orta Asya’da özellikle Uygur Türkleri arasında yayılmıştır. Altun Yaruk, Uygurların inançlarını ve ahlaki değerlerini yansıtan bir […]
Bilge Kağan Yazıtı
Bilge Kağan Yazıtı (735), Göktürklerin 8. yüzyıldaki hükümdarı Bilge Kağan adına Orhun Vadisi’nde dikilmiş olan bir anıttır. Bu yazıt, Orhun Yazıtları’nın en önemli örneklerinden biridir ve Türk tarihinde önemli bir döneme ışık tutmaktadır. Bilge Kağan, Göktürklerin 2. Devleti’nin (682–745) hükümdarı olarak hem devletin yönetimini hem de halkının refahını sağlama yönünde büyük bir çaba sarf etmiştir. […]