“Zorla güzellik olmaz” atasözü, bir şeyin ya da bir kişinin, zorla, baskı ile ya da istemeyerek yapıldığı takdirde, o şeyin ya da kişinin gerçek anlamda güzel ve kalıcı olamayacağını ifade eder. Yani, bir şeyi yapmak veya bir konuda başarılı olmak için gönüllü olmak, doğal bir istek ve çaba göstermek gerekir. Zorla, baskıyla yapılan işler ise ya istenen başarıyı vermez ya da yapılan şeyin değeri ve güzelliği kalıcı olmaz. Bu atasözü, özgür irade ve gönüllü çabaların önemini vurgular.

“Zulüm ile âbad olanın akıbeti berbat olur” atasözü, bir kişinin ya da bir toplumun, başkalarına zulmederek, haksızlık yaparak veya adaletsiz bir şekilde güç kazanması durumunda, elde ettiği bu başarıların veya kazançların uzun vadede sürdürülemeyeceğini ve nihayetinde kötü sonuçlar doğuracağını ifade eder. Yani, zulüm, adaletsizlik ve kötü niyetle elde edilen her şeyin sonu, sonunda olumsuz bir şekilde gelir. Zulüm ve haksızlıkla elde edilen her türlü güç, zenginlik ya da başarı, bir gün geriye dönecek ve kötü sonuçlarla karşılaşılacaktır.

“Zurnada peşrev olmaz” atasözü, bir şeyin doğasına uygun olmayan bir şekilde yapılmasının anlamsız olduğunu ifade eder. Bu atasözü, her şeyin uygun zamanı ve şekli olduğunu vurgular ve gereksiz veya yanlış bir başlangıcın, zaman kaybına yol açacağını anlatır. Aynı zamanda, bu atasözü, insanlara iş yaparken ya da bir olayla ilgili bir şey planlarken doğru zamanı ve doğru yöntemleri seçmeleri gerektiği konusunda bir uyarıdır.

“Züğürt olup düşünmektense, uyuz olup kaşınmak yeğdir” deyimi, halk arasında sıkça duyulan, genellikle insanların sıkışmış veya zor durumlarla karşı karşıya kaldıklarında kullanılır. Bu deyim, daha çok, yaşadıkları zor durumdan veya sıkıntıdan kaçmayı tercih etme anlamına gelir. Aynı zamanda, düşünerek, plan yaparak veya sıkıntılarla başa çıkmaya çalışarak zaman kaybetmektense, o anki durumu kabullenip çözüm üretme yolunu seçmenin daha pratik olduğu yönünde bir düşünceyi ifade eder.

Züğürtlük, zadeliği bozar atasözü, maddi açıdan zor bir durumu olan kişilerin, varlık içinde yaşayan bir yaşam tarzına uygun davranışlar sergileyemeyeceğini ve bunun zamanla onların davranışlarını veya tutumlarını değiştirebileceğini ifade eder. Bu atasözü, genellikle insanların ekonomik durumlarının, kişiliklerini ve yaşam biçimlerini nasıl etkilediğini anlatmak için kullanılır. “Züğürtlük” ve “zadeliği” kelimelerinin anlamlarına bakarak, atasözünün içeriğini daha iyi kavrayabiliriz.

Zırva tevil götürmez atasözü, mantıksız, saçma ya da yanlış bir şeyin hiçbir şekilde açıklanamayacağını veya savunulamayacağını ifade etmek için kullanılır. “Zırva” kelimesi, saçma, anlamsız, geçersiz ya da gerçek dışı olan bir durumu tanımlar. Tevil ise bir şeyin yorumlanması, açıklanması veya bir durumu başka bir biçimde anlamlandırılması anlamına gelir. Bu atasözü, bir şeyin mantıksız veya saçma olduğunda, onu akıl yoluyla ya da mantıklı bir şekilde açıklamanın imkansız olduğunu belirtir.

Zurnayı biz çaldık, parsayı o topladı atasözü, emek ve çaba sarf eden birinin sonuçlardan ya da kazançlardan başkasının faydalandığı durumları tanımlamak için kullanılır. Bu atasözü, bir kişinin yaptığı işler ve harcadığı çaba sonucu başkalarının maddi ya da manevi kazanç elde etmesini anlatır. Yani, birine ait olan iş ve emek sonunda, o emeği başkası lehine dönüştürülür ve kazanç başkasına gider. Bu atasözü, genellikle haksız bir kazanç ya da adaletsizlik durumu ile ilişkilendirilir.

Bu atasözü, büyük oranda zor bir halden veya kötü bir vakit içinden, en düşük zararla çıkılacağını bize söylemek isteyen bir nasihattır. Yani, bir kişi ya da topluluk, bir işte veya yaşamında bir zarar ile karşılaştığında, bu zararın boyutları ne kadar büyük olursa olsun, daha fazla zarar edilmeden durumu tersine çevirmesi, sonradan gelecek olan daha büyük kayıplardan korunması anlamına gelir.