Depremde Kurtarılan Yumurtalarla Şaşırtan Hayat Hikayesi!
Hatay'da ipek böceği üretimi yapan Emel Duman, yerel "Hatay sarısı" ırkının deprem sonrası buzdolabında sakladığı yumurtalarıyla ipek üretimine devam ederek coğrafi işaret belgesini almasına katkı sağladı.
Hatay'da ipek böceği yetiştiriciliği yapan Emel Duman, 6 Şubat depreminden sonra kurtardığı yumurtalar sayesinde hayatında köklü değişiklikler yaşadı. Ninesinden miras kalan ipekçilik mesleğini uzun süredir icra eden 59 yaşındaki Duman, Defne ilçesi Harbiye Mahallesi'ndeki evinin bodrumundaki ipek böceği yumurtalarının yaklaşık yüzde 95'ini Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 depremlerinde kaybetti.
Duman, "Hatay sarısı" olarak bilinen ipek böceğinin neslini sürdürebilmek için buzdolabında muhafaza ettiği nadir yumurtalarının sağlıklı olduğunu keşfetti. Yumurtaları, Antakya-Yayladağı kara yolundaki çiftliğine götürerek kuluçkaya yatıran Duman, koza örmeye başlayan böceklerine büyük bir özenle bakarak, onların çoğalmasını sağladı.
COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSU KABUL EDİLDİ
Yerel ipek türüne coğrafi işaret tescili almak amacıyla Hatay Valiliği ve HMKÜ'nün öncülüğünde hazırlanan projeyle yapılan başvuru, Türk Patent ve Marka Kurumu’na iletildi. Yapılan değerlendirmenin ardından "Hatay sarısı ipeği", bu şehrin coğrafi işaretle tescillenen ürünleri arasındaki yerini aldı.
DOLAPTA SAKLANAN YUMURTALAR AKLINA GELDİ
Emel Duman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çocukluğundan beri hatırladığı "Hatay sarısı" ipek böceklerini, 12 yıl önce köy köy gezerek yaşlı bir kişiden edindiğini belirtti. Böceklere bakabilmek için evindeki alt katı laboratuvara dönüştürdüğünü ifade eden Duman, şunları söyledi:
"Depreme kadar her şey yolunda gidiyordu, bol miktarda yumurtamız vardı. Maalesef, 6 Şubat’ta deprem yaşandı. 20 Şubat'ta kontrol ettiğimde, yumurtaların hepsinin çıktığını ve soğuktan öldüğünü gözlemledim. Bu duruma çok üzüldüm. O zaman benim için ağlanacak pek çok şey vardı, ama yumurtalar için de ağladım çünkü çok fazla çaba harcamıştık. 'Bitti' diye düşündüğümde dolapta sakladıklarıma aklımda geldi; bu sayede az miktarda da olsa yeniden üretime başladık."
Duman, sonunda beklediği başarıyı elde ettiklerini ve bu yıl verimli bir üretim dönemi geçirdiklerini söyledi. "Hatay sarısı ipeği"nin tescillendiği müjdesiyle büyük bir sevinç yaşadığını da ifade etti.
Coğrafi işareti ile sahte ürünlerin piyasada önüne geçileceğini ve tüketicilerin güveninin artacağını vurgulayan Duman, "Artık insanlar, bu ipeğin gerçekten 'Hatay sarısı' olduğunu belgeyle anlayacaklar. Tescil süreci oldukça zorlu ve meşakkatliydi. Ancak bunu başarmış olmak bizim için büyük bir gurur kaynağı. Türkiye'de yok olma tehlikesi altında olan bir endemik türün yeniden hayata dönmesi inanılmaz bir mutluluk sağladı." şeklinde konuştu.
SARININ 20 FARKLI TONA SAHİP OLDUĞU İPEK
HMKÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feza Can da Hatay sarısı ipek böceğinin, Türkiye'deki 3 yerel türden biri olduğunu ifade etti. Bu böceklerin ördüğü kozanın, sarı renginin 20 farklı tonuna sahip olduğunu belirten Can, sözlerine şöyle devam etti: "Hatay sarısı ipeği elde edilen kumaşların özel bir yere sahip olması gerekiyor. Bu tescil ile gerçek Hatay sarısı ipeği üretimi, bandrol ve kontrol süreçleriyle titizlikle denetlenecek."
